Σήμερα τιμούμε τους ανθρώπους που με συνέπεια, επαγγελματισμό και όραμα αγωνίζονται καθημερινά να αλλάξουν τις ζωές των παιδιών αλλά και των ενηλίκων. Που μεταμορφώνουν τους μαθητές και τις μαθήτριες, την εκπαίδευση, αλλά και την κοινωνία εν γένει. Που ανοίγουν δρόμους, διευρύνουν ορίζοντες και προσφέρουν ελπίδα σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες.
Οι εκπαιδευτικοί δεν προσφέρουν μόνο γνώση μέσω της διδασκαλίας, αλλά και ανθρωπιά. Διδάσκουν στις νέες γενιές βασικά ζητήματα, ενώ παράλληλα μέσα από τα μαθήματα σμιλεύουν τους νέους και τις νέες, μεταλαμπαδεύουν αξίες και πρότυπα συμπεριφοράς. Παρακολουθούν την συναισθηματική και ψυχική υγεία των μαθητών και των μαθητριών. Αφουγκράζονται τα προβλήματα και τα άγχη τους και προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα χώρο ασφάλειας και αγάπης, προστατεύοντας και απομακρύνοντάς τους από όσα τους «βυθίζουν» στα λασπώδη νερά της κοινωνίας. Κυρίως όμως έχουν την ευθύνη να διαπλάσουν ελεύθερους και αυθύπαρκτους ανθρώπους, που θα μαθητεύσουν σε βασικές αξίες και θα λειτουργούν αυτόνομα σε μια δημοκρατική κοινωνία. Ο ρόλος τους ήταν, είναι και θα είναι απαιτητικός. Όμως στη σημερινή συγκυρία, η οποία μεταβάλλεται ραγδαία και ο κώδικας αξιών είναι ρευστός, είναι ιδιαίτερα κρίσιμος.
Μολονότι ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι σημαντικός, έρχονται αντιμέτωποι με συνθήκες δύσκολες: ανεργία, ακρίβεια, έλλειψη στέγης, φτωχοποίηση, αλλά και με προβλήματα που άπτονται της εκπαιδευτικής πολιτικής: γραφειοκρατία, μειωμένες δαπάνες, υποστελέχωση των σχολείων, ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή, κτιριακά προβλήματα.
Μέσα σ αυτό το απαισιόδοξο περιβάλλον καλούνται να καθοδηγούν, να εμψυχώνουν, να δημιουργούν και να εμπνέουν διαμορφώνοντας το κατάλληλο κλίμα μέσα στην σχολική τάξη, ώστε να βοηθούν κάθε μαθητή/τρια στην προσωπική του/της εξέλιξη, ανεξάρτητα από καταγωγή, θρησκεία, φύλο, οικονομική κατάσταση. Και όλον αυτό τον αγώνα τον διεξάγουν μόνοι/ες, χωρίς την στήριξη της πολιτείας. Γι αυτό απαιτείται μια άλλη πολιτική που θα συμβάλλει στην επίλυση των προβλημάτων της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών: βελτιωμένες και αναβαθμισμένες υποδομές, τεχνολογικές και κτιριακές, επιμόρφωση κεντρικά σχεδιασμένη και δωρεάν, αποδοχές που επιτρέπουν αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά και δίκτυο επιστημονικής υποστήριξης για μαθητές/τριες και οικογένειες με ψυχοκοινωνικά ή και ιατρικά προβλήματα.
Γιατί, βασικές προτεραιότητες της πολιτείας πρέπει να αποτελεί ο άνθρωπος, η παιδεία και ο πολιτισμός. Να παρέχεται ένα υγιές σχολικό περιβάλλον και παροχές εκπαίδευσης σε όλα τα παιδιά. Η πολιτεία οφείλει να επενδύει ένα μεγάλο μέρος της αναπτυξιακής της στρατηγικής στην Παιδεία, γιατί σήμερα η ανάπτυξη της κοινωνίας περνάει μέσα από την διαδικασία της εκπαίδευσης. Μόνο η Παιδεία μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη υποδομή για την πρόοδο του συνόλου των πολιτών, αμβλύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Μόνο η Παιδεία γίνεται ανάχωμα σε κοινωνικά προβλήματα, στο ρατσισμό, τον εκφοβισμό, την εγκληματικότητα, τον φασισμό. Όπως διδάσκει ο Αριστοτέλης χρέος της πολιτείας είναι να φροντίσει για την εκπαίδευση των νέων, για να μην καταστραφεί το πολίτευμα.
Με άλλα λόγια, το δημόσιο σχολείο είναι ο θεμέλιος λίθος μιας δημοκρατικής και δικαιότερης κοινωνίας. Και ο εκπαιδευτικός η απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίησή της.
* Η Αναστασία Πάτσιου είναι
Κοινωνιολόγος M.Ed
Γεν. Γραμματέας ΕΛΜΕ Κοζάνης