Σε πρόσφατο δημοσίευμα μας για την Αποκριά είχαμε επισημάνει τον κίνδυνο της υπερβολής και της αμετροέπειας τονίζοντας πως «...όσο κερδίζεις σε μαζικότητα τόσο χάνεις σε αυθεντικότητα. .. Αρχές και πολίτες πρέπει να βρουν τη χρυσή τομή και να κρατήσουν τα χαλινάρια της Αποκριάς...»
Δυστυχώς όμως το χαλινάρι ξέφυγε και φέτος αρκετές φορές. Η πόλη γνώρισε νέες υπερβολές, ως απόρροια της αυξανόμενης εμπορευματοποίησης και της –αναγκαστικής- εισβολής των χορηγών. Η πιο εξόφθαλμη περίπτωση ήταν η τοποθέτηση μιας γιγαντο-οθόνης μπροστά στον ιστορικό πυρήνα πόλης μας: το καμπαναριό και την εκκλησία του Αγ. Νικολάου. Ήδη έχουν κατατεθεί αρκετές ενστάσεις, στις οποίες θα προσθέσουμε και τις δικές μας:
1. Η αισθητική της διαφημιστικής κατασκευής δεν αντέχει σε καμιά κριτική. Τόσο το «ικρίωμα» με το video-wall όσο και η επιλογή του χώρου εγκατάστασης δεν έδεναν με τον περιβάλλοντα χώρο. Σε μια πόλη που έχει απωλέσει οριστικά την αρχιτεκτονική της φυσιογνωμία, είμαστε υποχρεωμένοι να κρατήσουμε τις τελευταίες οάσεις που διατηρούν «το χρώμα της πέτρας». Κτίσματα όπως το κωδωνοστάσιο, ο Αι Νικόλας, το Βαλταδώρειο γυμνάσιο, και τα ελάχιστα διασωθέντα αρχοντικά πρέπει να διαφυλάσσονται ως κόρη οφθαλμού και να προστατεύονται από κάθε είδους κερδώα λογική που διαφημίζει ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά δυσφημεί την πόλη και απαξιώνει τα μνημεία της.
Εξάλλου ο σεβασμός του χώρου και η προστασία του από τις διαφημιστικές αυθαιρεσίες επιβάλλεται από το νομοθεσία. Ο νόμος 2946/2001 ορίζει στο Άρθρο 1 την έννοια της υπαίθριας διαφήμισης συμπεριλαμβάνοντας και τις «φωτεινές ή φωτιζόμενες ή ηλεκτρονικές ή άλλες διαφημίσεις σε κοινόχρηστους δημοτικούς χώρους», ενώ στο Άρθρο 2 , εδάφιο (β) θέτει τους περιορισμούς αναφέροντας ότι η υπαίθρια διαφήμιση απαγορεύεται σε «μνημεία, στον περιβάλλοντα χώρο τους, ή και στις ζώνες προστασίας τους και στα παραδοσιακά κτίρια». Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η συγκριμένη διαφημιστική οθόνη παράνομα τοποθετήθηκε δίπλα στο κωδωνοστάσιο, που αποτελεί μνημείο και σύμβολο της πόλης.
2. Η δημόσια κριτική τέτοιων ενεργειών είναι δικαίωμα των πολιτών και των ΜΜΕ και όχι κολάσιμο παράπτωμα. Συνεπώς η κλήση (μέσω Εισαγγελίας) των δημοσιογράφων που επέκριναν τη διαφημιστική εταιρεία και το Δήμο, μπορεί μεν να προβλέπεται από το νόμο (για να μειώνεται ο όγκος των μηνύσεων), όμως η παρακίνηση της Αστυνομίας για συμμόρφωση δεν προβλέπεται πουθενά. Είναι δικαίωμα του θιγομένου φυσικού ή νομικού προσώπου να υποβάλει μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση, αλλά κανείς δεν έχει το δικαίωμα να πιέζει τους εγκαλούμενους να «συμμορφωθούν προς τας υποδείξεις».
Είναι σαφές ότι και η Οικολογική Κίνηση συμπαρίσταται στους δημοσιογράφους και εκδότες που βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα. Κάθε προσπάθεια περιορισμού των συνταγματικών δικαιωμάτων θα μας βρει απέναντι.
3. Η διαδικασία επιλογής της συγκεκριμένης διαφημιστικής εταιρείας από το Δήμο και η ανάθεση της τηλεοπτικής προβολής των αποκριάτικων εκδηλώσεων στο κέντρο της πόλης αφήνει αρκετά αναπάντητα ερωτήματα. Τα περισσότερα από αυτά τέθηκαν δημοσίως είτε από τα ΜΜΕ είτε από ενιστάμενους επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της διαφήμισης. Εμείς να προσθέσουμε ότι ο Δήμος οφείλει να δημοσιεύσει μια πιο αναλυτική απάντηση πέραν των ελάχιστων διευκρινήσεων που έδωσε. Συγκεκριμένα στη σχετική ανακοίνωση της η ΔΕΠΑΚ δέχεται μεν κάποιες παρασπονδίες, αλλά δεν προχωρά στην ουσία. Διαπιστώνει «δυσανάλογη (μικρή) προβολή της Αποκριάς μέσω της γιγαντο-οθόνης - σε σχέση με τα διαφημιστικά μηνύματα» και διαβεβαιώνει ότι «έγιναν οι απαραίτητες συστάσεις στην επιχείρηση προκειμένου να συμμορφωθεί με τα συμφωνηθέντα.». Πέραν αυτού όμως ουδέν. Ναι μεν δεν επιβάρυνε οικονομικά το Δήμο η επιχείρηση, αφού πρόβαλε δωρεάν τους χορηγούς, αλλά προκάλεσε έναν διαφημιστικό καταιγισμό που επισκίασε τον κύριο στόχο, την προβολή της Αποκριάς. Πως έγινε η επιλογή της επιχείρησης και η ανάθεση του συγκεκριμένου έργου; Γιατί η σχετική άδεια δόθηκε από την αντιδήμαρχο πολιτισμού κ. Ν. Μπουμπόναρη και όχι από την κ. Τουμπουλίδου, αρμόδια αντιδήμαρχο για τη χρήση πλατειών και κοινοχρήστων χώρων; Γιατί δεν προηγήθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου όπως ορίζει το άρθρο 7 για περιπτώσεις ανάθεσης «υπαίθριας διαφήμισης χωρίς ανταλλάγματα σε νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν κοινωφελείς σκοπούς»;
Όμως η συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου της υπαίθριας διαφήμισης. Ίσως δόθηκε και υπερβολική δημοσιότητα, διότι βρέθηκαν εγκαλούμενοι οι δημοσιογράφοι. Υπάρχει λοιπόν σοβαρό πρόβλημα με τις υπαίθριες διαφημιστικές πινακίδες και δεν αφορά μόνο το δεκαήμερο της Αποκριάς, αλλά όλο το χρόνο. Πέραν της αισθητικής, οι πινακίδες που είναι δίπλα σε δρόμους είναι επικίνδυνες για τους οδηγούς και έχουν προκαλέσει πλήθος τροχαίων ατυχημάτων. Για το θέμα αυτό υπάρχει δεδικασμένο και έχει δημιουργηθεί και σχετική νομολογία. Οι πινακίδες αυτές είναι ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ. Το Συμβούλιο Επικρατείας με την απόφαση του 909-910/2007 έχει κρίνει παράνομες όλες τις συμβάσεις για υπαίθρια διαφήμιση, διότι αντίκεινται στην σύμβαση της Βιέννης που κυρώθηκε με το νόμο ν.1604/1986. Παρόλα αυτά οι Δημοτικές Αρχές στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας δεν εφαρμόζουν τις δικαστικές αποφάσεις, ούτε προχωρούν στο ξήλωμα των διαφημιστικών πινακίδων. Τα πολιτικά κόμματα αδιαφορούν, ενώ συχνά ..διαφημίζονται σε αυτές ! Οι πολίτες όμως έχουν αρχίσει να οργανώνουν κινήσεις και να αναλαμβάνουν συλλογικές πρωτοβουλίες κατά της διαφημιστικής πανδημίας. Ήδη 60 οργανώσεις, (οικολογικές, επιστημονικές, δημοτικές κλπ) έχουν στήσει δίκτυο με σύνθημα «ο Άνθρωπος πάνω από τη Διαφήμιση».
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν επιτρέπεται ΚΑΜΙΑ υπαίθρια διαφήμιση αυτού του είδους. Όμως εδώ η παρανομία ανθεί, παρά τις κυβερνητικές διακηρύξεις και τις δικαστικές αποφάσεις.
Η Οικολογική Κίνηση Κοζάνης ασχολήθηκε κατά καιρούς με το θέμα επιχειρώντας να ανοίξει το «φάκελο» στο Δήμο Κοζάνης. Επειδή σε παλιότερες ανακοινώσεις μας δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση, ζητήσαμε από το Δήμο Κοζάνης να μας δοθούν οι υπάρχουσες συμβάσεις με διαφημιστικές εταιρείες, αλλά ο Δήμος αρνήθηκε επικαλούμενος νομικό κώλυμα. Θα επανέλθουμε λοιπόν στο αίτημα μας και θα επιμείνουμε στην έρευνα, εξαντλώντας κάθε νόμιμο μέσο. Ελπίζουμε αυτή τη φορά να έχουμε αποτελέσματα. Αυτό προϋποθέτει
• επανεξέταση του θέματος από πλευράς Δήμου με βάση τα ευρωπαϊκά δεδομένα (και τα νομικά προηγούμενα που έχουν συντελεστεί),
• υποστήριξη από όλες τις δημοτικές παρατάξεις και
• αμέριστη προφανώς συμπαράσταση από τους δημοσιογράφους που θα πρέπει να κρατήσουν το θέμα ανοιχτό και να το επεκτείνουν σε όλο το «δάσος» των διαφημιστικών πινακίδων.